Adalet ve Kalkınma Partisi hükümeti, eleştirerek parasını çalışanlara iade ettiği zorunlu Konut Edindirme Yardımı (KEY) kesintisinden daha tartışmalı bir uygulamayı getiriyor. KEY işverenden kesiliyordu, şimdi ise 12 milyon çalışanın maaşından ayda 100 lira Bireysel Emeklilik Sistemi kesintisi yapılacak.   Kaynak bulmakta zorlanan hükümet, gözünü çalışanların maaşına dikti. Tasarrufları artırmak ve kaynak oluşturmak amacıyla Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) zorunlu hale geliyor. Hükümetin hazırladığı taslağa göre sisteme katılım otomatik olacak. 45 yaşın altıdaki tüm çalışanlar sisteme mebcuri olarak sisteme dahil edilecek. Maaşlardan 6 ay boyunca 100 lira zorunlu kesinti yapılacak. Hükümet, Türkiye’de 45 yaşın altında ve bugüne kadar özel şirketlerin yaptığı BES’e dahil olmayan 12 milyon kişiyi kapsayacak yasal düzenleme yapacak. Zorunlu kesintilerle altı ayın sonunda 7.2 milyar liralık kaynak elde edilecek. Hükümet böylece yıl başında yaptığı asgari ücret zammının 100 lirasını BES ile geri alacak. Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, zorunlu BES kesintisini “devletin haraç alması” olarak niteliyor. BES’in bir emeklilik sistemi gibi sunulduğuna dikkat çeken Tezel, “Asla bir emeklilik sistemi değil. Düzenleme şirketleri zengin edecek” diyor.   ASGARİ ÜCRETLİDEN DE KESİLECEK   Hükümetin asgari ücretliler dahil çalışanları zorunlu olarak sisteme alması tartışmaya yol açtı. Çalışanlara sormadan maaşlarından mecburi kesinti yapılacak olması pek çok sakıncayı barındırıyor. Ayın sonunu getirmekte zorlanan asgari ücretlilerin maaşından her ay kesinti yapılması, bu kişilerin geçimini zorlaştıracak. Hükümetin hedefi milyonlarca kişiyi zorunlu olarak sisteme alarak bunların bir bölümünün BES’in içinde sürekli kalmasını sağlamak. İlk 6 aylık dönemde önemli bir para kaynağı elde etmek. Yetersiz iç tasarrufu artırmak da hükümetin bir başka hedefi. Bankalar ve bireysel emeklilik şirketleri içinse yeni bir kazanç kapısı oluşacak. İşverenler zorunlu BES’e prim ödemeyecek, kesinti sadece işçiden yapılacak. Halen isteği bağlı BES’e yapılan yüzde 25’lik devlet katkısı zorunlu BES’te de olacak. Ancak kişinin buna hak kazanabilmek sistem içinde 10 yıl kalınması ve 56 yaşın doldurulması gibi şartların yerine gelmesi gerekecek. Halen uygulamada olan isteğe bağlı BES’te 2013 başında yaklaşık 3 milyon olan katılımcı sayısı 2015 sonunda 6 milyon kişiye çıktı. Fon büyüklüğü de 20 milyar liradan 48 milyar liraya yükseldi. Bu alandaki potansiyeli gören hükümet, uygulamayı zorunlu hale getirerek çok daha büyük bir para kaynağı oluşturmayı amaçlıyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı Sadettin Orhan ise sistemden çıkmanın 8 ayı bulacağına dikkat çekiyor. Orhan getirilmek istenen sistemi şöyle anlattı: “Bu zorunlu katılım sürekli değil, 6 ay boyunca devam edecek. 6 ayın sonunda işçi isterse sistemden çıkmak isteğini bildirecek ve 2 ay sonra çıkış yapılacak. Yani sisteme bugün giren işçinin çıkışı 8 ay sonra gerçekleşecek. Zorunlu kesintiyle birlikte net ücretlerde düşüş yaşanacak olması ayrı bir problem.”   Asla kabul etmeyeceğiz’   Türk İş Genel Mali Sekreteri ve Yol İş Başkanı Ramazan Ağar, zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi’nin gelmemesi için hükümetle ve ilgili bakanlarla konuştuklarını, kendilerine böyle bir tasarının gelmeyeceğine ilişkin söz verildiğini söyledi. Türk İş’in zorunlu BES’e kesin çizgilerle karşı çıkacağını kaydeden Ramazan Ağar, “Sigortacılara zengin etmeye çalışıyorlar. İnsanların ücretinden zorla para kesilmesi asla kabul edeceğimiz bir şey değil. Böyle bir şey olamaz. Milletin birinci emekliliğini ellerinden aldılar. Şimdi ikinci emeklilik diye maaşlarından zorla kesinti yapılamaz. Buna karşı çıkacağız. Çalışana böyle bir baskıyı, zorla kesintiyi asla kabul etmeyeceğiz” dedi. Özel şirketleri zengin edecek   Hükümetin getirmek istediği BES’i ‘haraç’ olarak adlandıran Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, “Eğer bu taslak bu haliyle yasalaşırsa 45 yaşın altındaki çalışanlardan devlet haraç alacak demektir. Zaten çok düşük ücretle açlık seviyesindeki çalışanlardan aylık 100 lira kesinti yapıp, BES’e para aktarmak haraç almanın diğer adıdır. Çalışanın tasarrufu devletin umurunda değil. Esas amaç kaynak oluşturmak. Parası olsa kişi zaten kendisi tasarruf eder. Benim tasarrufumdan devlete ne? Zorla, cebren tasarruf olur mu?” diyor. Ali Tezel, BES’in hiç tartışılmayan bir yanına dikkat çekiyor. Türkiye’de bireysel emeklilik şirketlerinin dünyadaki örneklerinden daha fazla kesinti yaptığına dikkat çeken Tezel, “Düzenleme bireysel emeklilik şirketlerini zengin edecek. 100 lira yatırıyorsunuz 97 lira sayılıyor. Bireysel emeklilik şirketi hem ana paradan hem nemadan pay alıyor.” ifadelerini kullanıyor. Tezel, ilave bir düzenleme yapılmazsa 6 ay içinde sistemden çıkanların bu sürede ödedikleri parayı alamayacaklarına dikkat çekiyor. EMEKLİLİK SİSTEMİ DEĞİL BES’e ilişkin “emeklilik aylığı veren bir sistem” gibi algı oluşturulduğuna dikkat çeken Tezel, bunun doğru olmadığının altını çiziyor. Ali Tezel, “Türkiye’deki bireysel emeklilik sistemi dünyada olduğu gibi emekli aylığı veren bir sistem değil. Sadece 56 yaşında gelince toplu veya taksit taksit geri ödenecek bir parayı öngören sistem. Asla ömür boyu emekli aylığı sözkonusu değil.”diyor. Zorunluluk yanlış   Aksiyon İş Başkanı Vedat Öztürk de maaşlardan yapılacak 100 liralık kesintinin çok yüksek olduğuna dikkat çekiyor. 1300 lira asgari ücretle çalışanın birinin 100 liralık kesintinin altından kalkamayacağına dikkat çeken Öztürk, “BES zorunlu olmamalı, isteyen sisteme girmeli, emekçiyi teşvik edecek teklifler oluşturulmalı. Emekçinin eline zaten asgari geçim indirimi (AGİ) hariç 1170 TL geçiyor. Bunun 100 lirası giderse asgari ücret 1070 TL’ye düşmüş olacak. Bu portföyün yönetiminden emekçiye ne verilecek? Emekçinin parasını yöneten şirketler kâr sağlayacak. Bu uygulama istihdama negatif tesir eder.” ifadelerini kullanıyor.   İSA YAZAR ANKARA