Dünya'nın en gizemli kitabı çözülmeyi ve okunmayı bekliyor. Onaltıncı yüzyıldan kalma 240 sayfalı kitap bilinmeyen bir dilde ve bilinmeyen bir alfabede yazılmış. Dil bilimciler, kriptoanalistler, akademisyenler ve meraklılar kitaptaki bitki resimlerini, astrolojik çizimleri ve çıplak kadın resimlerini de kullanarak bu dili çözmek ve kitabı okuyabilmek için yoğun uğraş veriyor. Bir el yazması metin olan Voynich kitabı belki akıllı bir kişinin icadı olan bir alfabe ile, belki bilinen belki de unutulmuş bir dilde yazılmış. Belki de bir deli saçması olabilir. Ama on yıldır üstünde çalışan uzmanlar hala tam ne olduğunu anlamış değiller. Bunlardan biri olan emekli dilbilimci Jacques Guy "On yıldır hiçbir ilerleme kaydedememiş olmak beni deli edecek" diyor. Şimdi İngiltere'deki Bedfordshire Üniversitesi'nden Stephen Bax ortaya bazı ipuçları çıkarmış gibi. "Voynich alfabesi" üstünde on yıla yakın çalışmadan sonra 14 sembolün karşılıklarını bulduğunu söylüyor. Bazı dilbilimciler onun çalışmalarını ilgi ile izlerken, bunlardan Yale Üniversitesi'nden Claire Bowern ilk kez biraz ümitlendiğini ifade ediyor. Kitap, 1912 yılında Roma'daki bir antikacının onu satın almasıyla ortaya çıkmış. Son on yılda bilimcilerin dikkatine gelen kitapla ilgili ilk çalışmalar bir dilin özelliklerini belli edecek sözcükler ve yapılar aramak üzerinde yoğunlaşmış. Stephen Bax ise çalışmalarını harfler ve sesler düzeyine indirmiş. Resimleri anlatan sözcüklerden yer ve önemine göre öne çıkan bazılarını seçmiş. Sonra bu sözcüklerdeki harfleri resimde görülen nesnenin başka dillerdeki karşılıkları ile karşılaştırmış. Mısır hiyerogliflerinin çözümlenmesinde de firavun isimlerine odaklanan benzer bir teknik kullanılmış. İlk ele aldığı sözcük, bir ardıç ağacı resminin altında yazılan olmuş. Buradaki sözcük latin alfabesinde sanki "oror" gibi. Bax bunu ardıç sözcüğünün Arapça karşılığı olan "arar" ile karşılaştırmış. Daha sonra bir astroloji haritasında, boğa burcunda 7 yıldızdan oluşan ülker grubuna benzeyen resmi ele almış. Bu resmi anlatan sözcükte gene önceki "r" ve "o" harflerini bulmuş. Bunun da boğa anlamına gelen "toros"olabileceğini varsayarak diğer harflere, (t ve s) geçmiş. Bax başka bitki resimlerini açıklayan diğer sözcükleri inceleyerek 14 harfin ses karşılığını bulduğunu ortaya koymuş ve bunları web sitesinde yayınlamış. Bax'ın bulgularını inceleyen Manchester Üniversitesi'nden Marcelo Montemurro, bunları önemli bir adım olarak nitelemiş. Daha önce bilgi kuramı kullanarak Voynich kitabının gerçek bir dilde olduğu sonucuna varmış olan Montemurro, gene de tam çözüme yakın oldukları görüşünde değil. Tam çözüm olabilmesi için bağımsız dil bilimcilerin önerilen çözümü kullanarak yeni metinleri çevirmeleri ve çevirilerin istisnasız mantıklı olması gerekiyor. Daha önce Maya hiyeroglifleri ve Girit adasında keşfedilen bir tür eski Grekçeye benzeyen dil için böyle yöntem uygulanmıştı. Eldeki kitapta yeni bağımsız çeviri için yeterince metin bulmakta sıkıntı yok. Yani Bax sonunda her harfin karşılığını buldum, bu dili çözdüm derse bunu test etmek zor olmayacak. Haziran ayında Bax bir grup dil bilimcinin davet edileceği bir toplantı düzenliyor. Orada Latince, Grekçe, Arapça uzmanları ve şüpheleri üzerine Kafkas ve Batı Asya dilleri uzmanları ile birlikte bir ilerleme sağlamayı umuyor. Belki de yazılı alfabesi olmayan bir lehçe veya dilin bir tür alfabe ile yaratılmış tek yazılı kitabı olabilir diyor. Kitap halen ABD'deki Yale Üniversitesi kütüphanesinde bulunuyor. Fakat ilgilenmek isteyen herkes için sayfa sayfa internete konmuş. Dilbigisine ve bilmece çözme gücüne inanan herkes çalışmaya başlayabilir. Kaynakça: http://stephenbax.net/?page_id=11 http://www.jasondavies.com/voynich/#f14v/0.5/0.406/2.50 http://www.newscientist.com/article/dn25105?cmpid=NLC|NSNS|2014-0306-GLOBAL&utm_medium=NLC&utm_source=NSNS&#.UxnGUM70nIV