Onsekiz Mart Üniversitesi, Savaş Tarihi Araştırmaları Uluslararası Kongresi (SATAUK) tarafından düzenlenen, Çanakkale Valiliği himayesinde, Çanakkale Belediyesi, Boğaz ve Garnizon Komutanlığı, Türk Tarih Kurumu, Genelkurmay Başkanlığı ATASE Daire başkanlığı, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Trakya Üniversitesi, Namık Kemal Üniversitesi, Kırklareli Üniversitesi ve Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi tarafından desteklenen ‘ 100. Yılında 1. Dünya Savaşı ve Mirası’ konulu, iki gün süreli kongre başladı.   Kongrenin açılışında konuşan Rektör Prof. Dr. Sedat Laçiner “100. Yıl önümüz çeşitli fırsatlar sunuyor. Bu konferans da bunlardan biri… 1. Dünya savaşı ile ilgili yurtdışında birçok konferans yapılıyor. Ancak bunların neredeyse hemen tamamında Osmanlı İmparatorluğu’nun varlığı, katkıları hiç ele alınmıyor. Bu konuda çok ciddi açık var. Bizi asıl şaşırtan ise Türkiye’deki bu konuda yapılan incelemelerin çok kısıtlı olmasıdır. Sanıyorum bu savaşın ardından yaşanan Kurtuluş Savaşı’na daha fazla önem verilmesinden kaynaklanan bir sorun bu. Ancak Kurtuluş savaşını anlamak için de 1. Dünya savaşını iyi incelemek, araştırmak gerekiyor. Bu konular bizde daha çok edebi anlamda ele alınıyor. Oysa bilimsel bir yaklaşımın gerekliliği kaçınılmazdır. Geçmişi doğru analiz etmeden sonrasına ve bugüne bakmak, değerlendirme yapmak bilimsellikten uzak bir yaklaşımdır. 19 Yüzyıl, günümüzün yaşanan bir parçasıdır. Bütün bunlara bir de tarihe bakışın ideolojik olması eklenince Türkiye, kendisi hakkında yurt dışında bu süreçlerde alınan ve bugün dahi alınmakta olan kararlar karşısında şaşırıyor. Ümit ediyorum bu konferans, daha yüksek ve bilimsel seviyede oturumlara sahip olur. 1. Dünya savaşı ve Mirasının ve Çanakkale savaşlarının bilimsel araştırılmasının bir başlangıcı olmasını diliyorum. Bir yazar ‘Tarih yaşananlar değil, yazılanlardır’ diyor. Bir başkası ‘Geçmişi Tanrı bile değiştiremez ama tarihçiler değiştirebilir’ diyor. Kâbuslarla uyanmamak için dünü iyi öğrenmeli, incelemeli ve öğretmeliyiz. Kongre çalışmalarına katılanlara başarılar diliyorum” dedi.   Vali Ahmet Çınar da yaptığı konuşmada savaşın kötülüğünü vurguladı ve “Bu kongre ile 1, Dünya Savaşı ve Çanakkale savaşlarının da 100. Yılına girmiş bulunuyoruz. 100. Yıl için bu konferans ilk toplantıyı oluşturuyor. 1. Dünya savaşının bize bıraktığı mirasın Türkiye Cumhuriyeti olduğuna inanıyorum. Bu arada Çanakkale savaşları da bu savaşın en büyük cephesini oluşturuyor. Savaş, kötüdür… Savaşlardan ders almak, barış için savaşmak ise iyidir. Çanakkale savaşları burada savaşan askerlerin birbirlerine karşı yardımlaşma olaylarının anlatıldığı bir savaştır. Askerlerin savaş içerisinde yardımlaşması bir kaza anında yaşanan yardımlaşmadan çok farklıdır. Bir zambak, bir inci kadar değerlidir. Bu yardımlaşmalar sırasında o askerler samimiydiler. Bu anlatılanlar; insanın özünde var olan evrensel insani değer ve duyguların ifadesidir. İnsanlar savaşmadan barış içerisinde yaşayabilirler. Dünya savaşının mirası bir yandan da bugün yaşanan savaşlardır. Evet! Bunlar bir dünya savaşı değildir ama savaştır. Sömürü ve zalimliğe dayanan bir anlayış kurmuşsanız, bu savaşlar devam eder. Terörist örgütlerin gelişmelerine de zemin hazırlarlar. Yakın çevremizde yaşandığı gibi Müslüman, Müslümanı öldürür. Oysa İslam bir barış dinidir. Haksız yere bir kişiyi öldürürsen, bütün insanlığı öldürmüş gibi olursun… Kul hakkı ile önüme gelmeyin, affetmem diyen bir dindir. Böyle bir dünün mensupları birbirlerini öldürüyorlar. Bu da büyük savaşın bir mirasıdır. Toplum mühendisliği yapma çabasının bir ürünüdür, gelinen sonucudur bu durum. Yakını öldürülen, tecavüze uğrayan bir insanın haleti ruhiyesi nedir? Öç almak… Bu o insanın duygularının fiili bir sonucudur. Egemen güçlerin anlayışları, uygulamaları bizi bu sonuçlarla karşı karşıya bırakmaktadır. Yaşadığımız olaylar tarihten gereken dersin alınmadığını gösteriyor bizlere. Bu kongrenin burada, Çanakkale’de yapılması hem mutluluk hem de guru kaynağıdır. Bu kongre için en uygun yerin Çanakkale olduğuna inanıyorum. Burası aynı zamanda Asya ve Avrupa kıtalarının da buluşma noktadır. Bu duygu ve düşüncelerle kongrenin başarılı geçmesini diliyorum” dedi.   Konferansın açılış programından sonra katılanlar Osmanlı belgelerinde 1. dünya savaşı sergisini gezdiler.