Çölyak Hastalığına Dair Bilinmesi Gerekenler

Çölyak hastalığı, gluten isimli proteine karşı vücudun geliştirdiği bağışıklık tepkisi sonucunda ince bağırsakta hasara yol açan ciddi bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Arpa, buğday, çavdar ve irmik gibi tahıllarda bulunan gluten, bu hastalığı tetikleyen başlıca etkenlerden biridir. Dünya genelinde her 100 kişiden biri çölyakla mücadele etmektedir. Memorial Ankara Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Benan Kasapoğlu, çölyak hastalığının sadece bir sindirim rahatsızlığı değil, aynı zamanda tüm vücut sistemlerini etkileyebilecek otoimmün bir hastalık olduğuna dikkat çekiyor. İnce bağırsakta sessiz tahribat Çölyak, gluten alımının ardından bağırsakta gelişen bir bağışıklık tepkisiyle başlar. Zamanla bu tepki, ince bağırsağın emilimden sorumlu yüzey hücrelerini bozar ve vücut ihtiyaç duyduğu vitamin, mineral ve diğer besin maddelerini ememez hale gelir. Bu nedenle, özellikle çocuklarda büyüme geriliği, kilo kaybı ve gelişim sorunları ortaya çıkabilir. Çocuk ve yetişkinlerde farklı belirtiler Çocuklarda daha çok büyüme geriliği, kronik ishal, karın ağrısı, gaz ve kusma gibi şikâyetlerle kendini gösteren çölyak, yetişkinlerde ise şu belirtilerle dikkat çeker: Sürekli ishal Açıklanamayan kilo kaybı Mide bulantısı ve kusma Karın ağrısı ve şişkinlik Halsizlik ve bitkinlik Bunlara ek olarak nadir görülen belirtiler arasında demir eksikliği anemisi, kemik erimesi, ağız içi yaralar, baş dönmesi, cilt döküntüleri ve karaciğer testlerinde bozulmalar da yer alıyor. Tanı koymak için glutensiz beslenmeye başlamadan test yaptırın! Prof. Dr. Kasapoğlu, çölyak tanısı için testlerin mutlaka gluten tüketilirken yapılması gerektiğini hatırlatıyor. Erken dönemde glutensiz diyete geçen bireylerde tanı gecikebilir ya da test sonuçları yanıltıcı çıkabilir. Önce kan tahlilleriyle tarama yapılır, ardından pozitif bulgular varsa endoskopiyle bağırsaktan alınan biyopsi ile kesin teşhis konur. Tedavide anahtar: Ömür boyu glutensiz yaşam Çölyak tedavisinin temelinde tamamen glutensiz bir diyet yer alır. Bu yaşam biçimi benimsenmediği takdirde ilerleyen yıllarda bağırsak lenfoması gibi ciddi sağlık riskleri oluşabilir. Ayrıca çölyak hastaları tip 1 diyabet, tiroid hastalıkları ve otoimmün cilt rahatsızlıkları açısından da risk altındadır. Glutensiz diyette serbest olan bazı besinler şunlardır: Katkısız yulaf Pirinç ve mısır Patates Kara buğday Nohut, fındık ve fasulye unu Soya fasulyesi Glutensiz bir yaşam disiplini gerektirir; ancak doğru yönlendirme ve bilinçli tercihlerle hem sağlıklı hem doyurucu bir beslenme mümkündür.