Günümüzde birçok kişi zaman zaman yaşadığı unutkanlığı geçici bir dalgınlık olarak görse de, bazı durumlarda bu şikayetler ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabiliyor. Özellikle ileri yaşlarda sık rastlanan unutkanlık, aslında genç yaşlarda da ortaya çıkabiliyor ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Özden Yener Çakmak, unutkanlıkla başa çıkmak ve zihinsel sağlığı korumak adına önemli uyarılarda bulundu.

Beyin de yaşlanıyor
Yaş ilerledikçe beyin fonksiyonlarında doğal bir yavaşlama meydana gelebilir. Ancak bu durum, unutkanlık belirtilerini tamamen normalleştirmek anlamına gelmemelidir. Ara sıra anahtarın yerini unutmak ya da bir faturayı geciktirmek olağan kabul edilse de, sürekli tekrar eden hafıza sorunları, günlük yaşamı aksatacak seviyeye ulaştığında mutlaka uzman değerlendirmesi gerektirir.

Genç yaşta unutkanlık neden olur?
Ağır diyetler, vitamin eksiklikleri, tiroit sorunları, bazı ilaçların uzun süreli kullanımı, depresyon ve anksiyete gibi faktörler genç yaşlarda da unutkanlığa yol açabilir. Bu nedenle erken yaşlardan itibaren sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek, hafızayı güçlendirmek için oldukça önemlidir.

Unutkanlığa karşı öneriler:
Uz. Dr. Özden Yener Çakmak’a göre unutkanlıkla mücadele etmek için şu önerilere dikkat edilmeli:

Her gün yeterli uyku (7-8 saat) alınmalı

Dengeli ve B vitamini açısından zengin beslenilmeli

Omega-3 içeren gıdalar (balık vb.) tüketilmeli

Düzenli fiziksel egzersiz yapılmalı

Hafıza oyunları, bulmaca ve yeni hobilerle zihinsel aktivite desteklenmeli

Alkol tüketimi azaltılmalı, depresyon belirtileri varsa uzman desteği alınmalı

Fiziksel aktivite beyni besliyor
Araştırmalar, düzenli egzersizin hafıza gelişimini olumlu yönde etkilediğini gösteriyor. Hafif tempolu yürüyüşler, yoga, yüzme gibi aktiviteler beynin oksijenlenmesini artırarak bilişsel işlevleri destekliyor. Ancak uzun süreli ve aşırı efor gerektiren egzersizlerden kaçınılması öneriliyor.

Hafıza oyunları zihni canlı tutuyor
Zihinsel olarak aktif kalmak da en az fiziksel aktivite kadar önemli. Bulmacalar, hafıza kartları, kelime oyunları ve yaratıcı uğraşlar, beyin hücrelerini çalıştırarak unutkanlığı geciktirebilir. Uyku kalitesini artırmak da belleği güçlendiren etkenler arasında yer alıyor.

Ne zaman doktora başvurmalı?
Aynı soruların tekrar tekrar sorulması, bilinen yerlerde kaybolmak, tarifleri takip edememek, zaman-mekan karışıklığı yaşamak ya da kişisel bakımı ihmal etmek gibi durumlar, ileri değerlendirme gerektiren uyarı işaretleri olabilir. Bu gibi durumlarda zaman kaybetmeden bir nöroloji uzmanına başvurulması gerekir.

Tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri önem taşıyor
Unutkanlık tedavisinde ilaçlar, bilişsel terapi, sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ve stres yönetimi bir arada uygulanabiliyor. Erken teşhis edilen unutkanlık problemlerinde tedavi süreci daha başarılı sonuçlar verebiliyor. Uzmanlara göre; bu konuda farkındalığın artması, hem bireyin yaşam kalitesini hem de uzun vadeli zihinsel sağlığını korumada kilit rol oynuyor.