Yapay zekâ teknolojilerinin yükselişiyle birlikte, özellikle genç kuşaklarda “beyin tembelleşiyor mu?” tartışması sıkça gündeme geliyor. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, bu tartışmalara bilimsel bir bakış açısı getirdi: “Sorun yapay zekâda değil, onu nasıl kullandığımızda.”

Alp, ezberlemeyi gereksiz kılacak kadar kolaylaşan bilgi erişiminin, bazı bilişsel becerileri ikinci plana ittiğini ancak bu durumun doğrudan bir “zayıflama” değil, bir dönüşüm anlamına geldiğini vurguladı. “Artık bilgiyi değil, nereden ulaşacağımızı hatırlıyoruz. Bu sisteme ‘aktarımlı bellek’ deniyor” diyerek günümüzde hafızanın farklı bir evreye geçtiğini söyledi.

Bilinçli Kullanım Beyni Geliştirir
Yapay zekânın öğrenciler üzerindeki etkilerine de dikkat çeken Alp, “Eğer sadece kopyala-yapıştır için kullanılırsa elbette problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri körelir. Ancak doğru kullanılırsa fikir üretimi, analiz ve planlama gibi bilişsel yetileri destekler” diyerek teknolojinin bilinçli kullanımının önemine işaret etti.

Yapay Zekâ Hafızayı Pasifleştirebilir
Alp, teknolojinin karar verme, planlama gibi yürütücü işlevleri dış kaynaklara devrettiğinde, beynin bu alanlarla ilgili bölümlerinin (özellikle prefrontal korteks) zamanla işlevsel değişim geçirebileceğini söyledi. “Beyin kullanılmayan yolları budar. Bilgiyi işlemek yerine sadece nasıl ulaşacağımızı bilirsek, hafıza sistemleri giderek pasifleşebilir” dedi.

Dönüşüm Kaçınılmaz ama Yönü Bize Bağlı
Alp, yapay zekânın zararlı değil dönüştürücü olduğunu belirterek, “Beyin hangi becerilere ihtiyaç duyarsa ona göre şekillenir. Eğer biz sadece tüketici olarak kullanırsak bazı işlevler zayıflar; üretici olarak kullanırsak yeni sinir yolları gelişir” ifadelerini kullandı.

“Teknoloji düşünmeyi değil, düşünmemeyi tercih ettiğimizde tehlikeli olur” diyen Alp, özellikle eğitim sisteminin bu konuda rehberlik edici bir rol üstlenmesi gerektiğini de vurguladı.