Görünürde sadece duygusal bir deneyim gibi duran yalnızlık, aslında beyin sağlığı için sessiz ve sinsi bir tehdide dönüşebiliyor. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi’nden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, kronik yalnızlığın hem ruhsal hem de nörolojik sağlık açısından ciddi sonuçlara yol açabileceğini vurguladı.

Yalnızlık durumunda beyinde bazı kimyasal ve yapısal değişiklikler meydana geldiğini belirten Prof. Dr. Metin, bu durumun depresyon, anksiyete, Alzheimer ve kalp hastalıkları riskini artırdığını söyledi.

Kronik Stres ve Yalnızlık Beyni Yoruyor
Uzun süreli yalnızlığın, vücudun stres sistemini (HPA aksı) sürekli aktif hale getirdiğini belirten Prof. Dr. Barış Metin, “Bu durum kortizol hormonunun kronik olarak yüksek seyretmesine ve beyin dokusunda nöroinflamasyona neden olabilir. Özellikle hipokampus gibi hafıza ve stresle ilişkili bölgelerde hasara yol açabilir” dedi.

Yalnızlık, Beynin Sosyal Ağlarını Etkiliyor
Yalnızlık yalnızca bir his değil, beyinde biyolojik olarak da karşılığı olan bir durum. Nörobilimsel olarak yalnızlığın, kişinin beklediği sosyal bağlılık ile gerçek sosyal durum arasındaki farkı algılaması sonucu ortaya çıktığını açıklayan Metin, bu farkın beynin sosyal ödül ve tehdit işleyen sistemlerini aktive ettiğini belirtti.

Yalnızlıktan en çok etkilenen beyin bölgeleri arasında şunlar yer alıyor:

Prefrontal korteks: Öz-farkındalık ve sosyal değerlendirme ile ilişkilidir, yalnızlıkta aşırı aktif olabilir.

Amigdala: Korku ve tehdit algısı artabilir.

Hipokampus: Uzun süreli yalnızlık bu alanda hacim kaybına yol açabilir.

Arka singulat ve temporoparietal alanlar: Sosyal algı ve empati ile ilişkilidir.

Kimyasallar Dengesizleşiyor
Prof. Dr. Metin, yalnızlıkla birlikte bazı nörokimyasal dengesizliklerin de görüldüğünü söyledi:

Kortizol: Kronik stres hormonu, yüksek kalabilir.

Dopamin: Sosyal ödül sisteminin zayıflamasıyla azalabilir.

Oksitosin: Sosyal bağ kurma hormonu yalnızlıkta düşer.

Serotonin: Depresyonla bağlantılı olarak düşebilir.

MR ve PET ile Etkiler Görülebiliyor
Beyin görüntüleme yöntemleriyle yalnızlığın izlerinin gözlemlenebildiğini ifade eden Metin, “Prefrontal korteks, insula, amigdala ve hipokampus bölgelerinde aktivite ve hacim değişiklikleri tespit edilmiştir. Bu bölgeler aynı zamanda bilişsel işlev, karar verme, duygular ve sosyal iletişimden sorumludur” dedi.

Dijital İletişim Yeterli Değil
Dijital platformlar üzerinden kurulan iletişimin yüz yüze temasın yerini tam olarak tutamayacağını söyleyen Prof. Dr. Metin, “Mimik, tonlama, dokunma gibi çoklu duyusal etkileşimler beyinde oksitosin salınımını ve empati ağlarını daha güçlü şekilde uyarır. Bu nedenle gerçek sosyal temas her zaman daha etkilidir” uyarısında bulundu.

Beyin Sosyal Temasa Muhtaç
Yalnızlıktan kaçınmanın, beyin sağlığını korumada temel bir adım olduğunu belirten Prof. Dr. Metin, “Beyin sosyal uyarı olmadan zayıflar. Bu nedenle yalnızlık hissediyorsanız önce yakın çevrenizle temasa geçin, gerekirse profesyonel destek alın” dedi.