Son 8 yıl­dır LYME Has­ta­lı­ğı ile il­gi­li araş­tır­ma­lar ya­pan, bir­çok üni­ver­si­te­de kon­fe­rans ve­ren Do­kuz Ey­lül Üni­ver­si­te­si Fen Fa­kül­te­si Bi­yo­lo­ji Bö­lü­mü Baş­ka­nı Prof. Dr. Bar­ba­ros Çe­tin, LYME has­ta­lı­ğı­na dik­kat çekti. "Bu bir sü­per bak­te­ri. Böy­le bir ge­ne­tik ya­pı­ya sa­hip can­lı yok. Tür­ki­ye'nin de ara­sın­da bu­lun­du­ğu 61 ül­ke­de bu has­ta­lık yo­ğun şe­kil­de yer­leş­miş­tir. Bu has­ta­lık or­gan nak­li, kan yo­lu, siv­ri­si­nek, örüm­cek, ka­ra­si­nek, at si­ne­ği, ke­ne, cin­sel yol­la, bit ve pi­re­den ge­çer­ken vü­cut­ta ise lenf sis­te­miy­le da­ğı­lı­yor" de­di.   Dİ­ĞER ADI: BÜ­YÜK TAK­LİT­Çİ   1975'li yıl­lar­da or­ta­ya çı­kan has­ta­lı­ğın son 40 yıl­da sa­de­ce ro­ma­tiz­ma ben­ze­ri tab­lo­ya yol aç­ma­dı­ğı­nı ve ay­nı za­man­da vü­cu­da yer­leş­ti­ği böl­ge­ye gö­re bir­çok fark­lı be­lir­ti­nin var ola­ca­ğı­nı be­lir­ten Prof. Dr. Bar­ba­ros Çe­tin, "LYME çok sin­si bir has­ta­lık. Dün­ya­da ar­tık bü­yük tak­lit­çi is­miy­le anıl­ma­ya baş­lan­dı. Şu ana ka­dar ya­pı­lan araş­tır­ma­lar LYME has­ta­lı­ğı­nın 350'den faz­la has­ta­lı­ğı tak­lit ede­bi­le­ce­ği­ni gös­ter­di. Tak­lit et­ti­ği bu has­ta­lık­la­rın ba­şın­da gü­nü­müz­de hız­la yay­gın­la­şan kro­nik yor­gun­luk, hu­zur­suz ba­cak sen­dro­mu, epi­lep­si, MS, ALS, lu­pus, Alz­he­imer, Par­kin­son, ro­ma­to­id ar­trid, otizm, hi­pe­rak­ti­vi­te ve dik­kat da­ğı­nık­lı­ğı, kalp has­ta­lık­la­rı, kalp kri­zi, Beh­çet has­ta­lı­ğı, aler­ji, be­yin tü­mö­rü, mig­ren, ti­ro­id has­ta­lık­la­rı, kro­nik baş ağ­rı­sı, fe­tüs ölü­mü ve dü­şük, bir­çok cilt ve kas has­ta­lı­ğı gel­mek­te­dir" di­ye ko­nuş­tu.   Gİ­DE­REK YAY­GIN­LA­ŞI­YOR   Ya­pı­lan ta­ra­ma­lar­da LYME'in bek­le­nen­den çok da­ha yay­gın ol­du­ğu­nun or­ta­ya çık­tı­ğı­nı be­lir­ten Prof. Dr. Çetin, "ABD Salgın Hastalıkları Önleme Merkezi'nin LYME'in üzerinde gitmeye başlamasıyla ABD'de her yıl 300 bin kişinin hastalığa yakalandığı ortaya çıkmıştır. Tanı konmamış kişilerle birlikte bu rakamın her yıl 4 milyona yakın olduğu tahmin edilmektedir. ABD'de yapılan yıllık LYME testi miktarı 3 milyon civarındadır. Sağlık bildirimlerinin daha sıkı olduğu Almanya'da ise her yıl 1 milyon yeni LYME hastası resmi kayıtlara geçmektedir" ifa­de­si­ni kul­lan­dı.   ‘TÜRKiYE’DE EN AZ 10 MiLYON KiŞiDE BAKTERi VAR’   Tür­ki­ye'de son yıl­lar­da ya­pı­lan ve bi­lim­sel der­gi­ler­de ya­yın­la­nan araş­tır­ma so­nuç­la­rı­na gö­re ba­zı alan­lar­da ke­ne­ler­de LYME bak­te­ri­si­nin yüz­de 44-95 oran­la­rın­da bu­lun­du­ğu­nu ifa­de eden Prof. Dr. Bar­ba­ros Çe­tin, "Ba­zı şe­hir­ler­de ise 3 ki­şi­den bi­ri­nin LYME ile en­fek­te du­rum­da ol­du­ğu or­ta­ya kon­muş­tur. Tür­ki­ye'de çok yük­sek oran­da se­ro­po­zi­tif­lik oran­la­rı tes­pit edil­miş­tir. Ha­tay yö­re­sin­de yüz­de 75, An­tal­ya'da yüz­de 35.9, De­niz­li'de yüz­de 18.8, Kay­se­ri'de yüz­de 10, Sam­sun'da yüz­de 14, Trab­zon'da yüz­de 6.6, İz­mir'de yüz­de 7.8 ve An­ka­ra'da yüz­de 6'dır. Or­ta­ya çı­kan ra­kam­lar ül­ke­mi­zin de Ame­ri­ka ve Al­man­ya gi­bi LYME'in çok yay­gın ol­du­ğu ül­ke­ler­den bi­ri ol­du­ğu­nu ve çok acil şe­kil­de ye­ni araş­tır­ma­la­rın ve te­da­vi yak­la­şım­la­rı­nın şe­kil­len­me­si ge­rek­li­li­ği­ni or­ta­ya koy­muş­tur.   Ak­si hal­de ay­nı AIDS'te ol­du­ğu gi­bi, doğ­ru za­man­da mü­ca­de­le­yi baş­la­tan ül­ke­ler ile mü­ca­de­le yap­ma­yı ba­şa­ra­ma­yan ül­ke­le­rin gü­nü­müz­de bu has­ta­lık yö­nün­den çok fark­lı nok­ta­lar­da ol­ma­sı gi­bi, LYME ile za­ma­nın­da mü­ca­de­le et­me­me­nin so­nuç­la­rı gü­nü­müz­de ve ge­le­cek­te çok bü­yük acı­la­ra se­bep ola­cak­tır" uya­rı­sın­da bu­lun­du.   Ünlülerin de hastalığı   Ame­ri­ka es­ki Baş­ka­nı Ge­or­ge W. Bush'un'da bu has­ta­lı­ğa ya­ka­lan­dı­ğı­nı be­lir­ten Prof. Dr. Çe­tin, Par­ker Po­sey, Daryl Hall, Amy Tan, Mic­he­al Fox, Ric­hard Ge­re, Deb­bi­e Gib­son ve New York va­li­si Ge­or­ge E. Pa­ta­ki'de bu has­ta­lık­la sa­va­şı­yor" de­di. Geç­ti­ği­miz ay MS Has­ta­lı­ğı­na ya­ka­la­nan Ser­dar Or­taç'ın da LYME has­ta­lı­ğı ko­nu­sun­da tet­kik­le­ri­nin ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni be­lir­ten Prof. Dr. Çe­tin, "Ser­dar Or­taç'a ulaş­ma­ya ça­lış­tım ama kim­se be­nim­le mu­ha­tap ol­ma­dı. Ge­ne de Ser­dar Or­taç'ın LYME has­ta­lı­ğı üze­ri­ne yo­ğun­laş­ma­sı la­zım" de­di.   SERDA KIVILCIM-BUGÜN GAZETESİ