Çanakkale Bozcaadaʹdaki Beylik Koyuʹnda 3 yıl önce karaya oturan ʹMercy Godʹ adlı kuru yük gemisi, yerel yöneticilerin yoğun çabası sonucu 7 Nisanʹda kaldırılmaya başlandı. Söküm işlemi sürerken Bozcaada Forum Platformu, 1978 yapımı, Sierra Leona bandıralı, 88 metre uzunluğunda ve 2 bin 250 groston ağırlığındaki kuru yük gemisinde yalıtım malzemesi olarak asbest bulunduğunu iddia etti. Platform gemi söküm işleminde buna dikkat edilmediğini ve söküm işleminin durdurulması gerektiğini belirterek kaymakamlığa dilekçe verdi ancak geri dönüş olmadı. Söküme ilişkin havadan çekilen fotoğraflarda ise denize karışan kimyevi atıklar gözlemlendi. Geminin yüzde 90ʹlık kısmı söküldü. ʹKESİN ASBEST VARʹ Gazete Habertürkʹten Mehmet Andaçʹın haberine göre, asbest iddiası bölgede tedirginliğe neden olurken, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakülesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Faruk Öztürk, asbest olasılığının çok yüksek olduğunu belirterek, ˮGeminin yapım tarihine bakarsak kesin asbest var. Sökülme anında buharlaşıp yayılma olasılığı yok, temas anında sorun var. Bir sıkıntı olması için kişinin kapalı alanda o madde ile kalması gerekir. Ancak sökülmesi için özel güvenlik önlemleri alınması lazımˮ dedi. Deniz Bilimleri Uzmanı Dr. Özgür Emek İnanmaz ise geminin izole edilerek sökülmediği için deniz canlılarının zarar göreceğini söyledi. İnanmaz, ˮAsbest dışında madensel yağlar, ağır metaller, polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH), poliklorlu bifeniller (PCB), organotin bileşikleri gibi kimyasallar gemi sökümünün kirletici atıklarıdır. Söküm yapılırken bu atıklar denize karışmaktadır. Bu atıklar hem insan hem de deniz canlıları için toksiktirˮ diye konuştu. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), dünyada kanser yapıcı maddeler listesinde ʹasbestʹi ʹkesin kanserojenʹ olarak tanımlıyor. ASBEST NEDİR? Asbest (amyant), beyaz toprak olarak da bilinen, ısıya, aşınmaya, kimyasal maddelere oldukça dayanıklı, yapısal özellikleri açısından esnek, lifli yapıda bir mineraldir. Asbest sanayide pek çok endüstri kolunda kullanılmıştır. Ülkemizde asbest üretimi ve kullanılması 31.12.2010 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikle yasaklanmıştır. Ancak daha önceden kullanıma girmiş olan asbestli maddelerin sökümü, yıkımı, tamiratı, bakımı, geri dönüşümü sırasında asbeste iş yerlerinde maruz kalındığı bilinmektedir. ASBESTE BAĞLI HASTALIKLAR Türk Toraks Derneğiʹnin resmi internet sitesinden derlenen bilgilere göre, asbeste bağlı hastalıklar arasında akciğer zarında sıvı birikmesi, akciğeri saran zarın kalınlaşması ve kireçlenmesi, akciğer dokusu içerisinde asbest liflerinin birikmesi (asbestozis), akciğerleri ve karın boşluğunu saran zarın kanseri (mezotelyoma) ve akciğer kanseri yer alır. Asbest tek başına akciğer kanseri gelişimi için 5 kat risk oluşturur. Günümüzde maruziyet riskinin en fazla olduğu iki alan, gemi sökümü ve kentsel dönüşüm kapsamında eski binaların tadilatı ve yıkımıdır.